Gió đưa cây cải về trời,
Rau răm ở lại chịu đời đắng cay.
Nếu hiểu hai câu này một cách đơn giản mộc mạc là câu chuyện nói về một người chết đi để cho người còn sống ở lại phải chịu lời đay nghiến chi chiết...
Vào thời vua Lê Hiển Tông (1740- 1786), lúc ấy nhà Lê đã đến kỳ tàn mạt, cho nên giặc giã nổi lên khắp nơi. Ba anh em nhà Tây Sơn gồm Nguyễn Nhạc, Nguyễn Huệ và Nguyễn Lữ dấy quân tại vùng Bình Định (1775) và thành lập nhà Tây Sơn, chiếm đóng đàng trong (ngoài Bắc) và đánh đuổi Nguyễn Ánh phải bỏ chạy vào Nam, rồi lại phải chạy ra Côn Đảo (Pulau Condor). Lúc ấy, Nguyễn Ánh thua đến thất điên bát đảo nhiều trận, quân sĩ tan rã gần hết. Thế cùng lực tận Nguyễn Ánh xin với giám mục Bá Đa Lộc (Pignau De Behaine) đem con trai của ông là Hội An, tên tục là Cải, làm con tin, mang theo về Pháp để xin viện binh đánh Tây Sơn (… cõng rắn cắn gà nhà nhiều lần với Pháp không xong, sau này Nguyễn Ánh lại thông với quân Xiêm, cõng rắn về nhà. Bị vua Quang Trung Nguyễn Huệ đánh trận Rạch Gầm- Xoài Mút (1785) , đóng cọc lòng sông và dùng hoả công đánh vỡ tan chiến thuyền Xiêm, máu chảy đỏ cả dòng sông, thây chất thối sông. Việc này xảy ra trước việc Hoàng tử Cảnh.
Khi đó, mẹ của Hội An (tức Cải) là bà Phi Yến, tên tục là Răm là một người trung liệt bèn căn ngăn rằng: - "Việc đánh nhau với Tây Sơn là việc trong nước, chỉ nên chiêu mộ quân lính đánh lại. Chớ nên rước người ngoại quốc cõng rắn cắn gà nhà, sau này sẽ gây tai họa, ngoài ra còn sẽ bị dân chúng chê cười."
Nguyễn Ánh chẳng những không nghe, mà còn nổi giận, cho rằng bà Phi Yến thông đồng với Tây Sơn, trong lúc nổi giận, thét quân lính mang bà ra chém. Các cận thần phải xúm lại can xin, Nguyễn Ánh mới nguôi ngoai và sai mang bà Phi Yến giam vào hang đá, chờ sau này dẹp xong Tây Sơn sẽ xét tội. Khi bị đem đi giam, bà Phi Yến chỉ đem theo ít lương khô, chỉ đủ ăn trong mươi ngày thôi.
Vài ngày sau, đại quân Tây Sơn kéo tới đánh. Nguyễn Ánh cực chẳng đã đành phải mang gia quyến và một ít tàn binh lên thuyền chạy ra Phú Quốc rồi sau lại chạy ra Côn đảo.
Khi lên thuyền, cậu Cải Hội An đòi ra hang đá mang mẹ theo cho được, nếu không thì cậu nhất định xuống thuyền ở lại với mẹ.
Nguyễn Ánh giận dữ, cho rằng con trai mình cũng là dòng phản phúc, theo mẹ mà thông đồng với giặc, bèn ném cậu xuống biển, mà nói: - "Mày muốn phản tao, thì xuống biển mà theo mẹ mày."
Vì vậy, cậu Cải Hội An chết đuối. Dân làng thấy vậy bèn vớt xác cậu vào bờ, đem chôn cất tử tế.
Do đó dân làng mới làm câu ca dao:
Gió đưa cây Cải về trời,
Rau Răm ở lại chịu đời đắng cay.
Hai câu muốn than van cho bà Phi Yến. Cậu Cải Hội An chết tức tửi, mẹ cậu là bà Phi Yến tức Răm còn sống. Chịu đời đắng cay, cô quạnh, con chết, chồng bỏ. Làm thân phận đàn bà có hai nỗi khổ lớn nhất trong đời: con chết, chồng bỏ.
Bà Phi Yến gặp cả hai cảnh ngộ khổ đau này.
Khi con chết, chồng bỏ, bà có làm bài thơ oán than cho số mệnh như sau:
Đốt nén hương thề lạy hóa công,
Vì can mắc tội tiếng thông đồng.
Ngai vàng một thuở ngồi chưa vững,
Hang đá nghìn năm lệ nhỏ hồng.
Máu chảy ruột mềm đau phận thiếp,
Nồi da xáo thịt thỏa tình ông.
Sầu sông thảm núi hờn hoa cỏ
Con hỡi hồn con, chồng hỡi chồng.
Khi bà mất, dân làng đồn là vào những đêm mưa to gió lớn, họ nghe vọng từ trên trời xuống tiếng hai mẹ con khóc than vì số phận đắng cay của họ.
Sau này, dân làng tin là hai mẹ con bà hiển thánh, thường hay cứu độ dân và lập đền thờ cả hai mẹ con trong vùng. Rồi truyền tụng ca dao và trại thành ra "lời" đắng cay …
Tuy nhiên, câu chuyện vẫn là một sự tích, cho dù là lịch sử, và như vậy chưa chắc là đúng hoàn toàn.
(Sưu tầm từ Internet)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét
cám ơn bạn đã ghé qua blog này.
sự hiện diện của bạn (ở đây) là niềm vinh hạnh cho (MX) tôi ;))